اندازه، شکل و یکنواختی گرانول‌ها به شرایط فرآیندی اکسترودر و نوع دستگاه گرانول‌ساز وابسته است. تغییر در نوع مواد پلیمری (نرم، سخت، خورنده و…) می‌تواند نیاز به تغییر در تجهیزات گرانول‌سازی ایجاد کند. بنابراین، اولین گام در تولید گرانول‌های باکیفیت، شناخت دقیق روش‌ها و سیستم‌های گرانول‌سازی است.
انواع روش‌های گرانول‌سازی
روش‌های گرانول‌سازی به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
- برش مذاب (Melt Pelletizing):
در این روش، مواد مذاب بلافاصله پس از خروج از دای برش می‌خورند و سپس خنک‌سازی انجام می‌شود. - برش رشته‌ای (Strand Pelletizing):
در این روش، مذاب ابتدا به شکل رشته‌ای از دای خارج شده، سپس خنک و در انتها برش داده می‌شود. این روش از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین شیوه‌های تولید گرانول است.
معرفی روش‌های مختلف گرانول‌سازی در اکستروژن
1. Strand – Water Bath
✔️ مزایا:
- هزینه کم
- راه‌اندازی و نگهداری آسان
- سادگی سیستم
❌ معایب:
- محدودیت در اندازه گرانول
- سایش تیغه‌ها
- حساسیت بالا به تغییرات دما و سرعت
2. Strand – Water Slide
✔️ مزایا:
- کاهش نیاز به نیروی انسانی
- مناسب برای سرعت‌های بالا
- تجهیزات فشرده‌تر نسبت به روش آب‌وانی
❌ معایب:
- هزینه بالا
- راه‌اندازی دشوار
3. Hot Die Face – Air Cooled
✔️ مزایا:
- طراحی ساده
- بدون نیاز به آب
❌ معایب:
- خنک‌سازی ضعیف
- نرخ تولید پایین
- تولید پرک‌های نامناسب
4. Die Face – Water Ring
✔️ مزایا:
- هزینه پایین
- خنک‌سازی مؤثر
❌ معایب:
- فقط مناسب پلی‌الفین‌ها
- نامناسب برای پلیمرهای چسبنده یا دمای ذوب بالا
5. Die Face – Underwater
✔️ مزایا:
- بیشترین سطح اتوماسیون
- مناسب برای اکثر پلیمرها
- تولید گرانول با اندازه‌های متنوع
❌ معایب:
- قیمت بالا
- طراحی پیچیده
6. Drop Pelletizing
✔️ مزایا:
- مناسب برای پلیمرهای با ویسکوزیته پایین (مثل واکس‌ها)
❌ معایب:
- محدودیت کاربرد
- هزینه زیاد خرید
نکات مهم در انتخاب روش گرانول‌سازی
برای انتخاب سیستم گرانول‌سازی مناسب، موارد زیر را در نظر بگیرید:
- نوع مواد پلیمری و ویژگی‌های آن‌ها
- ظرفیت تولید موردنظر
- نیاز به اتوماسیون یا دخالت نیروی انسانی
- سهولت شستشو و راه‌اندازی
- شرایط محیطی (مثل دسترسی به آب یا برق صنعتی)
✅ نتیجه‌گیری
شناخت دقیق روش‌ها و تجهیزات گرانول‌سازی، کلید تولید گرانول‌هایی با کیفیت بالا و عملکرد پایدار است. انتخاب سیستم مناسب، به بهینه‌سازی فرآیند و کاهش هزینه‌های تولید کمک شایانی خواهد کرد.